Doel
- Op veilige wijze afnemen van een liquor uit een ommaya reservoir
- Op veilige wijzetoedienen van cytostatica via een ommaya reservoir
Uitvoerenden en verantwoordelijkheden
- Hematoloog (i.o.), internist (i.o.), neuroloog (i.o.), verpleegkundig specialist dagcentrum
Hematologische indicaties
- behandelen van maligniteiten met meningeale localisatie
- profylaxe bij lymfatische maligniteiten met een verhoogd risico op meningeale disseminatie
- Verkrijgen liquormonster
Contra-indicaties
- zwangerschap (relatieve contra-indicatie)
- allergie
- ernstige niet gecorrigeerde stollingsproblemen of trombocytopenie (te voren plaatjes transfusie geven bij aplastische patiënten met plaatjes < 20×109 /l.
Bijwerkingen
- hoofdpijn
- nekpijn
- Infectie (meningitis)
- zie monografie van het toe te dienen cytostaticum
Complicaties
Infectie, acute chemische arachnoïditis
Benodigdheden
- Consultformulier neurologie/INDC voor liquoronderzoek, volledig ingevuld
- Bestellijst cytostatica
- Cytostatica (let op: de extensionset met daaraan gekoppelde spuiten zijn aan de buitenkant niet steriel, ook al doet de verpakking anders vermoeden.)
- OMAF stickers voor lab onderzoek
Materiaal
- handschoenen steriel en onsteriel
- chloorhexidine digluconaat 0,5% in alcohol 70%
- alcohol 70%
- gazen steriel*
- luer lock spuit, steriel, 10 ml*
- vleugelnaald 25G met 30 cm slang en luerlock*
- gatdoek steriel*
- doek steriel
- pleister steriel*
- liquor buizen
- onderlegger, niet steriel
- chirurgisch mond-neusmasker
- bekken
- luchtafsluitende pleister
- vat 4
Handelwijze
- Leg van tevoren een steriel gaasje met chloorhexidine op het ommayareservoir. Laat dit 10 minuten liggen.
- Controleer de uitgeprinte OMAF stickers, voor de op het consultformulier aangevraagde liquorbepalingen.
- Bepaal hoeveel liquorbuizen gebruikt moeten worden.
- Controleer de cytostatica a.h.v de bestellijst.
- Juiste geneesmiddel en of het middel bestemd is voor i.t. toediening
- Dosering/volume
- Houdbaarheid/deeltjes
- Naam en geboortedatum patiënt
- De spuit met spoelvloeistof dient gevuld te zijn met NaCl 0,9%
Controleer de identiteit van de patiënt en vraag of er ook klachten zijn (geweest) t.a.v. het ommayareservoir.
- Bepaal het totaalvolume van de toe te dienen vloeistof (cytostaticavolume + NaCl 0,9% spoelvloeistof = totaal te verwijderen volume). Bij extra liquorafnames ook extra NaCl 0.9% terugspuiten.
- Pak de benodigdheden met een * uit op de steriele doek.
- De patiënt neemt een halfzittende houding aan.
- Controleer het reservoir op tekenen van infectie en palpeer het reservoir om het centrum van het reservoir te lokaliseren.
- Pas handhygiëne toe
- Arts en verpleegkundige doen chirurgisch mond-neus masker op
- Trek de steriele handschoenen aan.
- Ontsmet het gebied van het reservoir nogmaals met een steriele gaas met chloorhexidine in een circulaire beweging, van binnen naar buiten.
- Plaats gatdoek op ommaya reservoir
- Prik de vleugelnaald loodrecht in het reservoir, zover dat bodem wordt geraakt. Buig het einde van de slang van de vleugelnaald om, verwijder het dopje van de slang en bevestig de op het steriele veld klaargelegde 10 ml. spuit.
- Aspireer zeer voorzichtig een hoeveelheid liquor die gelijk is aan het volume van de toe te dienen vloeistoffen (het aspireren dient langzaam plaats te vinden, er mag niet tegen een weerstand worden geaspireerd. Wordt wel een weerstand gevoeld, spuit dan voorzichtig iets liquor terug tot de weerstand is opgeheven).
- Buig opnieuw de slang van de vleugelnaald om en verwijder de gevulde spuit.Geef de spuit aan de assisterend verpleegkundige..
- Pak de extensionset aan van de verpleegkundige met steriele gazen met alcohol.
- Bevestig de extensionset aan de slang. Dien de cytostatica langzaam toe, zonder weerstand te voelen. Spoel na met de totale inhoud van de tweede spuit.
- Verwijder de vleugelnaald uit het reservoir. Deponeer deze direct in een naaldencontainer. Doe een pleister op de aanprikplaats.
- Pas handhygiene toe.
- Controleer of de patiënt klachten heeft. Laat de patiënt 15 minuten plat liggen. Daarna mobiliseren indien de patiënt geen klachten heeft.
Verdeel de verkregen liquor over de liquorbuizen.
Literatuurlijst
- Henke Yarbro, C. , Hansen Frogge, M., Goodman, M. 2004. Cancer Nursing Principles And Practice. Sudbury, MA: Jones and Bartlett Publishers, Inc.
- Werkgroep infectiepreventie, richtlijn puncties, december 2009
- Center for Disease Control (CDC) basic-infection-control-prevention-plan-2011, pagina 7
- Center for Disease Control (CDC), Clinical_Reminder_Spinal-Infection_Meningitis